Een opvallend groot aantal afgestudeerde filmmakers aan Sint-Lukas Brussel vorig jaar. Dat levert een eclectische verzameling films op, van uiteenlopende kwaliteit. Een overzicht van alle afstudeerwerken aan de Brusselse filmafdeling van LUCA School of Arts, in film en animatiefilm.

Mischa Dols onderzoekt in zijn visuele essay Online Bodies de schemerzone tussen het fysieke en het virtuele. Naast zijn film is er ook een bijhorende blog, want Dols streeft een haast holistische benadering na, en tackelt in essentie een fundamentele kwestie van realiteitsbeleving in een kaleidoscoop aan uiteenlopende (al dan niet fysieke) realiteiten. De film vangt aan met de 'landscape editor' van het befaamde videospel Rollercoaster Tycoon 2. Een symbolische voorbode: de eclectische film trekt alle registers open om je een rollercoaster-rit van jewelste te bezorgen. Dols stelt zich de vraag wat de invloed hiervan op het proces van audiovisuele creatie kan zijn. Geïnspireerd door de esthetiek van internet fileert de filmmaker de realiteit, functie en perceptie van het menselijk lichaam in meerdere contexten. Daarbij gooit hij onder meer motion capture, deep fake, 3D-modellen, animatie, archiefbeelden, foto’s en live-action beelden in de mix. Na zijn VAF Wildcard winnende film Flora kiest de filmmaker dus wederom voor een multimediaal metadiscours. Een gebrek aan filmische energie kan je Dols in geen geval verwijten.

Ook Maurice Luiten maakt met A Ori naar eigen zeggen een video-essay, over hoe je de dingen die er niet langer zijn, percipieert. De volle eerste minuut een zwart scherm laten zien, dat vergt durf. Daarna nog langer aanhoudende rode en witte vlakken op de kijker afvuren doet dat des te meer. Associëren we met een rode bloedcel? Een sneeuwstorm? Luijten eindigt zijn essay in een veld. Een eenzame pony wordt schuw in beeld gebracht. Worden we geacht na te denken over ondertussen verdwenen soortgenoten? De begeleidende klanken inspireren weinig bij dit uiteindelijk niet erg coherente visuele vraagstuk.

Pénélope wordt uitgenodigd voor een rave in Brussel, maar is moe en heeft weinig zin. Maar Lucas Gortemakers C’est la consoude suggereert anders: Pénélopes zachte persoonlijkheid en passie als dichteres lijken de echte reden dat ze past. Interessant genoeg wordt de rave niet getoond. In de plaats daarvan droomt Pénélope over een ‘plantenrave’, een Planet Earth waardige, fascinerende lichtshow. Meteen denk je als kijker: waarom niet de hele kortfilm beperken tot deze mooie botanische dans? Dat is ook meteen wat Gortemaker deed met een tweede versie van zijn film. De nieuwe versie werd knap geselecteerd voor het Alternative Film Festival in Toronto.

Ook Fabio Ufheil toont in Eblouissance een stoelendans van planten. Op de noten van Liszt danst een naakt, corpulent figuur als kwam ze tot leven uit een schilderij van Rubens. Ook hier steekt het hoofdpersonage van wal met een gedicht, helaas nogal dof en intellectualistisch. De chaos en de verwarring die de bijbehorende beelden en zware klanken veroorzaken stemmen daarentegen bijzonder positief.

Lapse van Mahsa Abbasi is een adaptatie van een gedicht van Matthias Vandercasseyen. De sfeer van Abbasi’s animatiefilm strookt  niet volledig met die van het gedicht en de doffe voice-over komt ook niet helemaal tot zijn recht. Abassi doet wel een verdienstelijke poging om een Iraanse touch te geven aan de poëzie en het daar zelfs volledig in onder te dompelen.

In Hall of Doors van Wendel Berckmans zien we een levenspad van baby tot oude vrouw, in een fantasierijke maar ook soms spierwitte omgeving. Krijgen we bij het begin een hoopgevende referentie naar de hotelgang in The Shining, dan vervalt Berckmans daarna toch weer in de willekeur uit zijn eerdere (amateuristische) kortfilms met vergelijkbare personages. De regisseur is een allesdoener, wat helaas in de weg staat van een helder traject.

Met Nevermind uit Sharon Carpentier de gevoelens van vervreemding die haar de voorbije jaren bekropen. Een onzekere eerste helft met een weifelende voice-over en een stijl die twijfelt tussen stop-motion en 2D-animatie gaat in de tweede helft dan toch beslissend over in kleurrijke 2D. Daarin reflecteert ze over hoe een reis naar Thailand haar gemoed terug draaglijker maakt. Verwarrend genoeg viel die reis vier jaar vroeger dan deze vertelling. Nevermind mist narratieve finesse.

Een intieme relatie in beeld brengen is bijzonder. Dat zal Nica Weyts ongetwijfeld hebben ervaren bij het maken van Dubbel Negatief. De awkward verhouding tussen de twee jonge mensen valt goed te exploiteren: de warrige jongeman (“See you when I see you!”) en de dromerige jongedame zijn de perfect imperfecte match. Helaas spelen enkele rafelige kantjes de film parten: met een handheld camera die dicht op de neus zit, verloopt alles ongemakkelijk en een tikkeltje te snel.

Artifacts of you, artifacts of me van Brecht De Cock [coverfoto] ligt op het kruispunt tussen animatie-, documentaire- en experimentele film. In een reconstructie van de dood van zijn vader combineert De Cock onder andere animatie, live-action en fotogrammetrie (beelden  interpreteren en opmeten aan de hand van luchtfoto’s). De wildgroei aan technieken is initieel moeilijk behapbaar, maar mede door het gebrek aan herinneringen komt het fragmentarische resultaat hoe langer hoe beter samen tot een knagend geheel. De Cocks film werd geselecteerd voor het Brusselse Anima en Videoformes in Clermont-Ferrand.

Tuning is een videoclip van Alemsah Firat voor groovy hiphopper Deca. De clip is even vloeiend en boeiend als de anti-establishment lyrics van de artiest. We vliegen van de ene symbolische referentie naar de andere met een psychedelische touch die nooit verveelt of epileptisch wordt. Het is duidelijk dat Firat de songteksten niet slaafs volgt maar zijn eigen inbreng, stijl en visie erin verwerkt. Aanrader!

In Edges of Whispers beweegt Penelope Gratacos zich door het nachtelijke Brussel. De schimmigheid van de beelden is het ene moment vervelend, dan weer bijzonder spooky. De doelloze tocht is kleurloos en dan weer spannend. Is het hoofdpersonage zwaarmoedig? Is ze in gevaar? Wil ze iets ontvluchten? Gratacos’ afstudeerfilm biedt meer vragen dan antwoorden.

I Am Not the One I Am van Luna Brusselaers is één van de meest ambitieuze kortfilms van deze lichting. Een verwarde vrouw wordt teruggevonden op een Kroatisch eiland. De luchtige zomerbeelden passen perfect bij de schijnbaar onschuldige Olga. Louise Bailly vertolkt de vrouw zo fijn dat onduidelijk blijft of ze net niet of juist helemaal niet de criminele toer opgaat. De ondervragingen op het politiebureau en in het dokterskabinet maken je weinig wijzer. Van het lichtjes gestoorde karakter van Olga tot de net niet volledige cirkelbeweging in het verhaal: de nuances liggen helemaal juist.

Will You Remember My Name? van Nooshyar Khalili is een ode aan de emancipatie van de vrouw in het Midden-Oosten. Khalili projecteert tekeningen op een naakt vrouwenlichaam en laat meerdere digitale stemmen tegelijk spreken over historische figuren en over de afwijkende regels waaraan ‘de tweede sekse’  wordt onderworpen. Khalili’s keuze voor digitale stemmen maakt van haar onderwerp dubbele tweederangsburgers, alsof zij geen échte stem zouden hebben. De kakofonie doet denken aan een protest. Erg actueel door de huidige ontwikkelingen in Iran en Afghanistan.

Een talkshow met een gast zonder zelfvertrouwen of zelfwaarde, dat is het uitgangspunt van Humbug van Koen Malliet. De film is even verwarrend als Philip, het hoofdpersonage, verward is: een verhaal over een artiest in zijn toestand verfilmen is complex en risky business – denk maar aan Joker. Spontane ontbrandingen, kannibalisme en enge maskers maken de animatiefilm mysterieus en donker. Het blijft in ieder geval onduidelijk wat Philip kan en wil. De film verliest zich wat in de doelloosheid van zijn personage.

Kimia Hendi gaat in de Iraanse stad Mahallat op zoek naar begraven boeken van haar mama. Enige indicatie van de begraafplaats is een schilderij dat ze op zak heeft. Familieleden van Kimia gissen naar de reden van haar queeste, maar doorheen de film wordt de persoonlijke noodzaak helder verteld. Gesprekken met locals katalyseren de tocht. De ontmoeting en interactie met een liftende vrouw is een welkom, narratief verhelderend moment. Beeldend is Inherent bijzonder eenvoudig, als het ware een reportage, met één enkele uitstap naar een archiefbeeld. Dat levert een sec verteld, filmisch verslag op van een complexere therapeutische realiteit.

Twee wezens met lichtgevende oogballen, Mr Free en Mr Noble, ontdekken de Brusselse metropool. In haast transcendentale stemmen communiceren ze met elkaar over wat de stad en zijn bewoners te bieden hebben. Vince De Leenheer lijkt een postmoderne versie van een stadssymfonie te beogen, en raakt ook aan Walter Benjamins discours van de overstimulering van de zintuigen in de grote steden. Bovenal lijken de lichtgevende wezens een rouwstoet te organiseren, waarin ze een klaagzang schrijven over het verlies van intersubjectiviteit en menselijk contact. Met lange zoombewegingen wordt de mens in de stad of de stad in de mens geportetteerd, waardoor meteen ook de picturale kwaliteit van urbane bouwwerken onderzocht wordt.

Je zou heavy metal niet meteen associëren met een aandoening, maar Loyda Mejia Rondo gebruikt het genre toepasselijk in Dermatillomania, een kortfilm over een huidziekte. De frustraties die ze beschrijft stijgen crescendo met de muziek en culmineren in de wirwar van stemmen en gedachten die de aandoening kenmerken. Eerder dan het simpelweg tonen van oppervlakkige symptomen focust Rondo zich op de psychologische aspecten van de aandoening.

In Filter onderzoekt Amber Uyttendaele het ‘filterrijke’ socialmedialeven van haar hoofdpersonage. Deze afstudeerfilm doet qua thema, sounddesign en humor erg denken aan #21XOXO van Imge Özbilge, niet toevallig een van Uyttendaeles begeleiders op LUCA. De film is gedraaid in verticaal formaat, een schijnbaar evidente keuze.

Fairouz Zahnoun brengt met digitaal getekende borduurbeelden een liefdesverhaal tot leven in Embroidered With Love. Een man treft een vrouw op een markt en laat haar een jurk  kiezen. Hij raakt haar daarna kwijt in de mensenmassa, maar na een verwoede borduursessie met de laatste slierten van de jurk die hij gelukkig nog bezat, vindt én imponeert hij de vrouw van zijn leven voor eens en altijd. De zelden gebruikte textuur in combinatie met een klassieke narratieve structuur maakt het sprookje aandoenlijk en tastbaar.

Abram Cerda neemt zijn handycam ter hand en filmt de banaliteit des levens. We krijgen zijn koffiemachine, een wolkenlandschap, een graspartij, een straatlamp of een kraan te zien. Deze alledaagse taferelen worden gestructureerd door één steevast terugkerend element: een vast kader van een donkere kamer met raam waar het regenachtige weer de melancholie opzoekt. Ook Cerdas poes tuurt tijdens deze scènes consequent naar buiten. Identificatie met het huisdiertje is onvermijdelijk. Het opgesloten en bevangen gevoel is sprekend, terwijl op het scherm oppervlakkige datingapp-conversaties op het scherm verschijnen. Dan zijn de wolkpartijen toch diepgaander en eloquenter. Tristesse en vrijblijvendheid alom, maar deze film zal wel therapeutisch gewerkt hebben voor de filmmaker.

Een man komt een huis binnen, start een houtvuurtje en rust uit. Hij loopt door de kamers en verzamelt objecten. Onder meer een foto van een (overleden?) vrouw valt op. Nadat hij eerst nog even de planten water geeft, start zijn echte creatieproces. Op uitdagend serene wijze, zonder enige context wordt het maken van een kunstwerk in beeld gebracht. Filmmaker Yüksel Çilingir heeft in ieder geval de rust van zijn personage overgenomen, en focust via lange statiefshots op details, maar onderschat daardoor de bodemloze narratieve oceaan waar hij de kijker zonder zwembandjes in gooit. Wie van zwemmen houdt zal zijn weg wel vinden, anderen zullen in ademnood raken en verdrinken.

Twee jongens zijn gefascineerd door alles wat met de ruimte, sterrenkunde en astrofysica te maken heeft. Beiden hebben hun telescoop dagelijks in de aanslag. Ze keuvelen onder elkaar over waarom de lucht blauw is en of ze zouden overwegen om te sterven op Mars. Zelfs wanneer ze het over meisjes hebben, zijn planeet- en stermetaforen nooit ver weg. Zo moet een ‘Saturnusmeisje’ het ontgelden omdat ze niet weet dat haar ketting een afbeelding van de gasreus bevat. Beiden denken consequent rationeel. Hun oeverloze passie voor de wetenschap is ontroerend. Voor hernieuwbare energie zien ze een hoopvolle toekomst, tenminste als de mensheid dat eeuwige gezeur opzij kan schuiven. Grimm Merckaert maakt een eerlijk en pretentieloos portret van en voor een nieuwe generatie die de planeet (aarde of een andere?) en de onverschillige mensheid hoop moet geven.