Uit de duisternis weerklinkt een ontheemde stem die ons vertelt over zijn droom waarin een grote olifant de zee dreigt leeg te drinken. De monotonie en rust die in het lage stemgeluid besloten liggen, alsook de exotische klanken van het Tagalog, zetten fijntjes de toon voor wat komen zal: een bezwerende trip langs het uitgestrekte geklots van de zee. Filmmaker Meltse Van Coillie zal in de volgende zevenentwintig minuten de kijker zachtjes trachten te hypnotiseren en dankzij haar poëtische beeldvoering, en toewijding aan sound design, zal ze daar met verve in slagen.

Over die beeldvoering: al vanaf het eerste shot laat Van Coillie ons kennismaken met de indrukwekkende cinematografie van haar cameraman, en tevens partner, Harm Dens. De zwevende camera neemt ons mee van de eindeloze horizon op zee tot de benauwde brug van een containerschip, waar een vervormde stem uit de marifoon langzaam het geluid van de golven overstemt. De kapitein beantwoordt de oproep, legt de hoorn neer en staart in het ijle. Op het dek zien we twee mannen in gele overalls het cargoschip van een nieuw likje verf voorzien.

Die glijdende, traag zwiepende camerabewegingen uit het openingsshot vormen een terugkerende constante, en bekrachtigen het oog voor mise-en-scène dat de tandem Van Coillie-Dens bezit. Elke plan-séquence wekt tegelijk de indruk uit de losse pols te komen, maar op geen enkel moment laat de filmmaker zich verleiden tot dweperij of pretentie. Dat feit op zich is al reden tot lof, want Van Coillie waagt zich met haar eindwerk elephantfish aan een stukje slow cinema, het favoriete ‘genre’ van de doorwinterde arthouse liefhebber. Zoals verschillende eindwerken ons echter leren, kan dergelijke stijloefening al snel verkeerd uitdraaien en simpelweg vervelen. Gelukkig heeft Meltse een fijn ritmegevoel. Door haar evocatieve beeldenstroom op de zachte, wiegende cadans van het schip op zee te assembleren verbindt ze de setting met het trage tempo van haar werk.

Dat tempo resoneert ook thematisch, want Van Coillie zoekt de schimmige grens tussen slaap, droom en verbeelding op. Daarmee bevaart ze dezelfde wateren als enkele Aziatische somnambulisten zoals Apichatpong Weerasethakul, Tsai Ming-liang en Bi Gan, die net als haar via het vertragen of stopzetten van de tijd de toeschouwer tot een nevelachtige droomtoestand trachten te brengen. Maar hoewel de invloeden van bovenstaande grootmeesters duidelijk voelbaar zijn, kunnen we de Vlaamse cineaste niet van leentjebuur beschuldigen. elephantfish is nog iets aparts.

Terwijl de eindeloze leegte van de zee zich opdringt bij de bemanningsleden, roert er zich iets in de laadruimte. Het titulaire droomwezen uit de openingsmonoloog? Gedwongen door de ijle horizon, die tijdens een magnifieke droomscène volledig verdwijnt, zoekt de bemanning zijn toevlucht tot de verbeelding: suggestieve magie floreert tussen de kleine scheurtjes die de realiteit begint te vertonen. Van Coillie vindt evenwel de juiste balans en vervalt nooit in grotesk surrealisme, waardoor ook de kijker aan het twijfelen slaat over de aard van het verloop aan boord. Nagesynchroniseerd geluid geeft het geheel een extra laag van bevreemding. Op welke buitenaardse oceaan dobbert dit schip rond?

Van Coillie mocht op het Kortfilmfestival Leuven een Wildcard van het Vlaams Audiovisueel Fonds in ontvangst nemen, goed voor 25 000 euro voor een nieuwe film. "De filmmaakster toonde met haar interessante observatie dat ze een sterke visie heeft," aldus de jury. Haar betoverende portret van leven op zee, rijk geschakeerd in al zijn banaliteiten en fantasieën, doet ons reikhalzend uitkijken naar haar volgende project. Dat zal opnieuw over dromen gaan, vertrouwde ze ons toe. We kunnen niet wachten tot Meltse Van Coillie ons opnieuw in slaap wiegt.