Lichting 2021: KASK

© Rode reus (Anne Verbeure, 2021)
© Rode reus (Anne Verbeure, 2021)
30.06.2021

Lichting 2021: KASK

Het is steeds uitkijken naar de afstudeerfilms die uit de kunsthallen van het Gentse KASK rollen. In 2021 zagen we mooi werk van onder meer Anne Verbeure, Mattias Bavré, Wannes Vanspauwen, Qurratul Ain Saeed, Faust Smiatek, en Elettra Bisogno & Hazem Alqaddi.

ANIMATIE

Qurratul Ain Saeed gaat met blauwe pen aan de slag in de surrealistische 2D-animatiefilm Fall float fly (7’). Op een dromerig tempo volgen verschillende zweverige taferelen elkaar op. Alsof Alice die via een gat in de grond een Wonderland in tuimelt neemt Saeed je mee op een reis langs vallende mensen en zwevende roggen. Haast allitererend zoals de titel.

In een mix tussen live-action en animatie trekt Vincent Van Driessche in Wil je me iets beloven (16’) van leer met een stel levensgrote poppen (welja, mensen in een poppenpak) à la Avenue Q. De hele uiteenzetting schijnt een schamper licht op een nogal ongemakkelijke vader-zoon relatie. Cynisch is het allemaal wel, maar technisch onafgewerkt en met droef spelniveau.

Ook Jasmijn Braet mixt verschillende stijlen en technieken door elkaar. In haar 2D-film Op weg naar huis kom je altijd iets nieuws tegen (9’) fietst ze voorbij stop motion tapijten en stofjes, gespierde mannetjes en Zwevegem. Een abstracte roadtrip in crescendo waarin vooral gespeeld wordt met textuur en reliëf.
 

© Fall float fly (Qurratul Ain Saeed, 2021)
© Fall float fly (Qurratul Ain Saeed, 2021)


Hoe kan je je thuis voelen als je op weg bent? Dat onderzoekt Janne van Woensel Kooy in Stray (7’). Daarin draagt het hoofdpersonage een huis op haar hoofd als een soort mars. Enkelingen in Chinese inkt dwalen op desolate stranden van blauw-grijze olieverf. De duale lagen en kleuren zorgen voor contrast en een interessante obscuriteit. “Alles is zo mooi, ik word er zo droevig van.”

In Rode Reus (11’) van Anne Verbeure volgt een eenzame reus vreemde, kleinburgerlijke conversaties van huizen in de buurt. Wanneer ze er genoeg van heeft, zoeft ze naar de ruimte en verandert ze letterlijk in een rode reus: in het mooiste beeld van de film omarmt ze de zon en gaat ze erin op. Luister hier naar een gesprek met Anne Verbeure.

Illiana Ballegeer interviewde een ex-gedetineerde die vertelt over het gebrek aan moederliefde (waarnaar de titel Een bloem zonder vaas (5’) verwijst). Een montage van dat gesprek over detentieschade vult de klankband en stuwt het narratief, terwijl 3D-animatie van een jonge man op een dak een weinig geïnspireerd plaatje bij het praatje brengt.

Veel interessanter is het nostalgische Tout ce que tu veux (5’) waarin Faust Smiatek animatie met live-action beelden verweeft. In deze Frans gesproken film sluimert een queer ondertoon door: twee vrouwen dansen, beleven, doen elkaars haar. Smiateks penseelstreken geven kleur aan de intimiteit en laten ruimte voor spanning, wanneer de handelingen voorzichtig meer onstuimig worden — een bord spaghetti wordt verorberd, een springtouw wordt een paar handboeien. Sfeervol, poëtisch en gevoellig.

Vreemde eend in de bijt is Aardkruipers (12’) van Suus Van Laere waarin ze inzoomt op heel wat verschillende insecten en meerpotigen in een willekeurige groententuin. Fascinerende bewegende macroscopie, dat wel.
 

© Tout ce que tu veux (Faust Smiatek, 2021)
© Tout ce que tu veux (Faust Smiatek, 2021)


Officieel is het heel wat meer, maar in 5,148 x 1018 Le poids de la Terre en Gramme (5’) doen exacte cijfers er niet toe. In microscopische, dan weer geografische proporties doet Samia Dzair de kijker door een sciencefictionachtige ruimte reizen. In een abstracte omgeving vliegen cellen en hoogtelijnen om de oren, maar ook een vrouw in foetushouding. Wat wil Dzair ermee vertellen? Een vraagstuk over verhoudingen en ons bestaan op deze planeet.

In The Pilgrim (7’) van Bram De Jaeger reist een ridder door een woestijnlandschap. Hij heeft zowel fysiek als qua temperament veel weg van de schurk Man Ray uit Spongebob. Het kleurenpallet doet dan weer denken aan de Boerke-strips. Van humor tot tekenstijl, De Jaeger kent de kneepjes van het cartoonvak.

Een boekenkast, een schilderij, een kunstwerk dat op een vrouw lijkt dat géén vrouw wil genoemd worden en een dierenkop die allemaal kunnen spreken: dat krijg je in A cabinet of coriosities (7’) van Sofia Erzini. De stop motion-kunstenares speelt graag met rariteiten en in deze korte animatiefilm jennen de sprekende objecten mekaar over alles en niets. De jukebox die schijnbaar willekeurig ‘US Male’ van Elvis Presley speelt, houdt de sfeer erin.

When Worlds Collide (8’) van Merylin Lira is een joviale verzameling van verhalen die begint en eindigt op een bureaublad. Verschillende jonge mensen vertellen vrolijk in voice-over over hoe zij hun multiculturele identiteit beleven. Ondertussen wordt de kijker meegenomen op een reis doorheen fotomappen en bronnen op het internet die hun roots uit de doeken doen. Kleurrijke, vloeiende animaties fleuren de zeer mooie vertelling op. De specifieke combinatie van vorm en thematiek doet sterk denken aan Aulona Fetahaj’s kortfilm she asked me where I was from.

Piano blijven spelen alsof je leven ervan afhangt. Dat doen twee pianisten doorheen vier seizoenen – knipoog – in Sonata (5’) van Josefien Verbeeck. Op een wit vlak spelen ze Rachmaninoff in alle omstandigheden. Dat wit vlak vervelt tot een brok ijs wanneer de Noordelijke Ijszee stilaan het scherm overneemt. Zou het Ludovico Einaudi’s ‘Elegy for the Arctic’ verbeelden die tussen de vallende ijsbrokken een speciaal optreden gaf op de oceaan?

FILM

Carnations (15’) van Martijn Van de Wiele is een contemplatief spel met zonlicht en schaduw in een bloemenkwekerij. De arbeid van het zaaien, oogsten, plukken staat centraal, met veel aandacht ook voor de zachte handen die planten behandelen. Een artificiële zomer in een serre.

Ook in Por el camino yo me entretengo (13’) van Arthur Theyskens staat observatie centraal. Ginds hangen de hygiëneregels aan de deur, terwijl een straatwerker de straten proper veegt en voetballende kinderen discussiëren. “Is that boy filming you?”: Theyskens filmt de bezigheden in en rond een bergdorpje met zijn iPhone 8+, als een vlieg op de muur.

Nog meer impressies. Met weinig woorden biedt Ece Era een beeld van het Noord-Turkse plaatsje Bafra. In Burying the Dust (22’) krijgen we vooral de straathonden uit de outskirts van de stad te zien. Is het een bewustmaking van verloedering, een mistroostige aanklacht, een objectieve portrettering zonder meer, of speelt er iets anders? Het hoge documentairegehalte en de weinige dialogen laten weinig doorschemeren, maar brengen de schaal van het probleem wel goed in beeld.

Het observerende portret van een Ghanese moeder met kind dat Freda (23’) van Tillo Huygelen is, duurt nogal lang. We zien hen tijdens de lockdown, terwijl ze spelen met elkaar en eten. Een documentaire over migratie, rituelen en culturele erfenis.
 

© Carnations (Martijn Van de Wiele, 2021)
© Carnations (Martijn Van de Wiele, 2021)


In een gitzwarte ruimte brengen enkele lichamen in de spotlights ons een intro van wat komen zal in A Picture from Darkness/Le corps interdit (15’) van Wout Biesmans: een duistere verkenning van het lichaam. In een scène die recht uit The Witch lijkt te komen dansen naakte vrouwen met toortsen in een bos nadat een al even naakte man argeloos op een paard wordt gesleept. Vooral conceptueel en gesterkt door een dreigende soundscape: Biesmans’ kortfilm is theatraal, fysiek en taboeloos.

Het politiek geladen A new life, a new fight (35’) van Elettra Bisogno & Hazem Alqaddi speelt zich gedeeltelijk af in de Gazastrook. “Why are people dying? Why are we born on this earth? I want freedom, life is unfair.” De film bevraagt de rol van sociale media als bron van communicatie en mediatisering. Een essayistische documentaire over het maakproces zelf, terwijl een voice-over over de conflicten in Palestina getuigt. Wat maakt iemand eigenlijk tot vluchting?

Mohammad Bazzoun opent Vermoedelijk vermist (15’) met een quote van Maya Angelou en eindigt met een pancarte die onderstreept dat de film gebaseerd is op waargebeurde feiten in Lebanon. Daartussen tracht wijlen Reinhilde Delceir in het reine te komen met de verdwijning van haar zoon. De fictionele hertaling naar Vlaanderen komt de feiten weinig ten goede.

In Donkerster (16’) van Frank van den Bogaart wordt een eng verhaal dat een vader aan zijn dochter in bed vertelt werkelijkheid. Het neemt een nog donkerdere wending wanneer zijn dochter in zijn voetsporen treedt en sympathiseert met het monster (Jan Bijvoet) dat hem vermoordt. Bijvoet heeft hier overigens veel weg van zijn duistere personage in ‘Borgman’. Meer dan een simpele horrorfilm te zijn, doet het je nadenken over het adagium "alles vergaat" en over de moeilijke verhouding tussen kinderen en hun ouders.
 

© Night by Night (Jules Mathôt, 2021)
© Night by Night (Jules Mathôt, 2021)


Wat als een horrorfilm à la The Mist begint, wordt al snel een bizarre komedie. De dag die wit was (20’) van Wannes Vanspauwen speelt zich af tijdens een mistige nacht waar enkele onfortuinlijke mensen in de file staan. Vanspauwen laat de typische frustratie zien die bij automobilisten naar boven komt, maar voegt daar wat extra absurditieit aan toe. De verschillende vignettes geven een inkijk in een tussentijd, ergens tussen vertrekpunt en uitgesteld doel. “Hoe laat is het?” “Hoe lang nog?” Terwijl de tijd tikt, wordt de mist iets tijdsloos, gekleurd door ronkende motoren en occassioneel getoeter. Een vergeten plek waar wordt gewacht en loslopende zwijnen, paspoppen en een dwalende man een niemandsland kleuren. Luister hier naar een gesprek met de filmmaker.

Jules Mathôts voorliefde voor jazz en blauw-rode kleurenpaletten (zie Midnight Jazz) krijg je ook in zijn afstudeerwerk Night by Night (20’). Wat begint als een Baantjeraflevering alsof die in de jaren zestig zou gemaakt zijn, eindigt in een steeds gehaastere film noir met Rear Window-vibes. Valentijn Dhaenens heeft misschien niet de meest intrigerende detectivekop – hebben we hem ondertussen al in te veel kortfilms gezien? – maar tegenspeler Raymond Thiry (Undercover, Quo Vadis, Aida?) zit misdaad in de genen. Qua cinematografie, montage (cross fades!) en muziek kan de detectivekortfilm tellen. Meer dan enkel pastiche van de Hollywood noir. Dat shot in de jazzbar!

Niet besproken in dit verslag: Où les granges sont des naivres (25’) van Saco Dhondt, Krak (5') van Stan Lievens, Z bratem van Mattias Bavré, Burning Clouds van Yentl De Baets, Komm, süßer Tod van Jolke Van Aerde.

In de reeks Lichting bespreekt de redactie de afstudeerfilms aan de Vlaamse en Brusselse filmscholen. Het verslag heeft aandacht voor terugkerende tendensen, en dat wat positief opvalt.