Lichting 2022: KASK

© Bits And Pieces (Mira Halsberghe, 2022)
© Bits And Pieces (Mira Halsberghe, 2022)
16.01.2023

Lichting 2022: KASK

Een aantal in 2022 afgestudeerde filmmakers aan KASK School of Arts dook ondertussen al op in het Vlaamse festivalcircuit, zoals Sebastian Schaevers (La chute), Pol de Plecker (NOISETRAIN) en Simon Van der Zande (Merci pour votre patience!). Dit artikel biedt een overzicht van alle afstudeerwerken aan de Gentse kunstschool vorig jaar, in film en animatiefilm.

Animatiefilmmaker Esin Güler schrijft dat de mensheid in staat is om abstract te denken en zo omgevingen te scheppen. Het bewijs wordt met Nexus meteen opgediend. In een ononderbroken audiovisuele stream of consciousness transformeren bijen in een honingraat naar een menselijk oog, dat op zijn beurt weer morft tot een krakend ei. De mens overstijgt zijn eigen schaal, en is zo een krachtige maar destructieve agent in hoe de aarde vorm krijgt. De flow van dit audiovisueel onderzoek naar de relatie tussen mens en natuur vormt voor de modale epilepsiepatiënt ongetwijfeld een struikelblok. Er druipt ook een zekere frustratie van deze film en die blijft na de visie nazinderen. Nexus lijkt een wake-upcall die steeds maar wordt onderbroken door hatelijke voicemails.

Een worm stelt zich al volop vragen terwijl de titel van deze film nog ostentatief in beeld staat. De ene stelling wordt daarbij meteen gecounterd door het tegendeel: “Ik wil samen, ik wil alleen, ik wil alles en wil niets”. Een wollig diertje loopt voorbij, ,we kunnen het niet anders  omschrijven dan een ‘kameellammetje’. Al doet dat er eigenlijk weinig toe, want net zoals de stellingen is het diertje inwisselbaar. Haasjes hebben vrees om haasje-over te doen. Er valt  weinig touw vast te knopen aan Esther Roza’s Drempelvrees, maar dat was vast de bedoeling.

Agony. De Engelsen hebben een prachtig woord om de kwelling, tristesse en boosheid in Simon van der Zandes eindwerk Merci pour votre patience! samen te vatten. De ironie druipt dan ook van het uitroepteken in de titel af. Tijdens een gespannen busrit van zeventien minuten steekt een Congolese immigrant een tirade af over alles wat er in Europa en in ons Belgenlandje verkeerd loopt. Vanuit één camerastandpunt, maar met de juiste variatie in opwellingen en confrontaties: een mooie winnaar van de publieksprijs voor Beste Kortfilm op het Film Fest Gent.

 

© Het Klinken van de Dief (Isabelle Hoens)
© HET KLINKEN VAN DE DIEF (ISABELLE HOENS)

 

Een geboetseerd model, dat veel weg heeft van Rodins denker, zit ongemakkelijk op zijn sokkel te schuifelen. In een kamer met een leeg canvas, enkele kunstboeken en tekeningen, krijgt het wezen een doos toegeschoven. Daar zit materie in waarmee het model nu zelf gaat boetseren. Gaandeweg ontdekt het dat het eigen lijf de creatie voedt. Een slim gebruik van schaduwwerking en decoupage verraadt dat Iris Hendrickx al behoorlijk gepokt en gemazeld is in de filmtaal. Het pretentieloze Shaping Soul is complexer dan op het eerste gezicht lijkt.

In Where I Am van Clara Van Severen ontdekt een eerstejaarsstudente het dagelijkse leven op de kunstschool. Hoofdrolspeelster Anouk Lacroix zet een mix van bazigheid en naïviteit neer. Die brengt haar na een paar weken school niet veel verder dan waar ze ook daarbuiten, in het echte leven staat.  Dat naïeve test Van Severen ook bij de kijker: past haar al goedgemutste omgeving eigenlijk wel bij de protagoniste? Zijn haar vrienden wel te vertrouwen? Van Severen brengt met haar film niets nieuw onder de zon.

Een ekster, een vrouw en een paard gebruiken een paar lepels. De ene om soep mee te eten, de andere om zichzelf bewonderend mee te spiegelen. Wanneer het bestek uit hun leven verdwijnt, is er een onmiskenbaar gemis. Via een bescheiden aantal potloodlijnen schetst Isabelle Hoens een complexe wereld met een haast muzikale visuele flair. Zo hebben de poten van de ekster verdacht veel weg van een vork. Dit is lang niet het enige intelligente visuele grapje van Hoens. Het slimme gebruik van reflecties doorheen Het Klinken van de Dief wekt bewondering op.

In Burnt Cookies zet een rebels jongetje zich af tegen zijn ouders. Wanneer hij op een dag uit frustratie een mier plet en een golf van macht door zich heen voelt stromen, snakt hij naar meer. Het begin van de film wordt bijna uitsluitend in suggestieve details verteld. Wat meteen opvalt is een ongemakkelijk ritme dat schuurt, net zoals het nogal lijzige stemmenwerk. Jezaja Uten werkt het narratief af via verschillende hoofdstukken en legt daarin enkele bijzonder knap getekende composities voor.

Jordy Houfflyn is naar eigen zeggen gefascineerd door simpele vormen. Zijn film Oblivion begint dan ook met een cirkel, waaruit op de tonen van muziek nieuwe vormen en lijnen ontstaan. Dit alles tegen een egale gekleurde achtergrond. De vormen en lijnen roteren, en starten een soort dans met een leuke onvoorspelbaarheid. Verder hoef je geen narratieve complexiteit te verwachten. Houfflyns onderzoek focust zich letterlijk op de vorm. 

 

© Cosas bonitas y un par de tragedias (Clara Jost, 2022)
© COSAS BONITAS Y UN PAR DE TRAGEDIAS (CLARA JOST)

 

Een nietsvermoedend vrouwtje loopt door de Gentbrugse Meersen net wanneer een bizar personage daar plots een drone neerschiet.  Het voorval in Cyclepaths van Anton Claeys doet denken aan de bruuske sandbox-game Garry’s Mod waar je moorden op min of meer bekende personages kunt ensceneren. Eentje is geentje en dus wordt er verder nog vlijtig met revolvers gezwaaid. Ondertussen kan je genieten van de manier waarop Claeys creatief omspringt met Google Earth-beelden. De minutieuze animatiestijl en brute humor vormen een heerlijke combinatie.

Karo De Nijs vangt Foul Fools aan met het verhaal van de roek, een zangvogel uit de familie van de kraaien. Ze vormen een cirkel van fluisteringen, dansen in de leegte van het leven, maar nooit synchroon. De Nijs schotelt beelden voor van schilderachtige kwaliteit met genoeg mystiek om te blijven boeien. Daarna transformeert de film tot een soort  audiovisueel notitieboekje vol knipsels. Een meanderende voice-over neemt ons mee langs  acht stadia in het leven van een oude man. Het hermetische en idiosyncratische Foul Fools toont een mooie, aparte artistieke stem.

Freedom ain’t worth nothing, but it’s free.” Een prachtige zin uit het verzorgde It Serves You Right To Suffer van Bruce Stevens. Een man trekt door de wilde natuur. Hij zoekt zijn pas gestorven zus om haar een laatste groet te kunnen geven. Dat klinkt als een Western, maar dan een atypische, met Turkse elementen. Van de gepassioneerde, mysterieuze verteller krijgen we enkel de handen te zien.  

Laura Ivic brengt met Paravan een poëtische documentaire over haar vader die in de Joegoslavische marine zat. Hij is hier een dankbare verteller, des te meer omdat hun relatie schijnbaar niet altijd goed is geweest. De levenslijnen van papa en dochter lopen op een natuurlijke manier door elkaar. Ook visueel laat Ivic alles mooi in elkaar vloeien. De cinematografie is discreet en sereen, alsof Ivic  liever de witte schutbladen van haar vaders fotoboek laat zien, dan de foto’s zelf.

In Cosas bonitas y un par de tragedias komen twee verhalen over afscheid vanaf de eerste seconde  samen in een mooi, korrelig dubbelportret. De jongeman en -dame in kwestie vertellen hoe ze elkaar leerden kennen en tijdelijk moesten verlaten. Helaas te vrijblijvend in haar opzet en besluiten – dat geeft de titel ook al een klein beetje weg.

 

© Vogelvlucht (Warre Van Breusegem, 2021)
© VOGELVUCHT (WARRE VAN BREUSEGEM, 2021)

 

Er waren eens twee jongens die verdwaalden in het bos... Kasper De Graeve en Warre Van Breusegem maakten elk een audiovisuele interpretatie van wat ze daar samen zagen. Warre zoekt in Vogelvlucht heil in de overlay van verschillende beelden en zoekt  zo nieuwe betekenissen. Maar ook Kasper hanteert de trage dissolve als stijlelement. Het beeld is zo bijna altijd in wording. Beiden voeren een figuur op met verschillende maskers. Een personage bijvoorbeeld dat  half man, half vogel lijkt. De bijgevoegde geluidseffecten leiden eerder af. Buiten de knappe maskers is er visueel weinig te beleven. Narratief ben je al helemaal de weg kwijt. Net zoals Warre en Kasper ben je volledig in of Uit de wind zonder je iets van de reis te herinneren.

Een man leest de krant Vooruit, waarop duidelijk te lezen staat in welke tijd we ons bevinden: “Duitschland valt België aan!”. Er wordt op de deur geklopt. Twee soldaten tonen kordaat een brief. De man moet met de soldaten mee en krijgt een oorlogsplunje toegestopt. Kiefer Vanhaezebrouck volgt woordenloos de (mentale) reis van een man die tijdens de Tweede Wereldoorlog onder de wapens wordt geroepen. Maar dan capituleert het Belgische leger… De regisseur schuwt het artificiële niet en gaat  op transparante wijze om met de materie van het decor. In Schemervrede vormen poppen, maquettes en tekeningen, door elkaar heen gebruikt, een nieuwe realiteit.

Een man in veiligheidskledij staat bovenop een toren en tuurt met een verrekijker naar zijn collega’s. Die wetenschappers zijn ook beschermd met een wit pak, mondmasker en handschoenen. Ze surveilleren een desolaat urbaan gebied dat veel weg heeft van een stad in COVID-lockdown. Enkel de talrijk aanwezige vogelsoorten lijken vrij. De jacht wordt ingezet, en de vogels moeten vrezen voor hun leven. Wanneer de wetenschappers de figuur van Icarus kruisen, bereikt hun vleugelfobie een toppunt. De stilte in Icarus Project, zowel auditief als een haast visuele stasis, genereert spanning en past perfect bij het aangesneden thema. Lauren Rolly slaagt erin de dood tot leven te wekken, en vice versa.

In Bits and Pieces [coverfoto] probeert een bont ensemble aan personages het meeste uit hun mooie dag te halen. Toch besluit iemand  dat het tijd is om te stofzuigen. Dit verstoort de status quo. Met een minimale bezetting van bij elkaar gevoegde knipsels brengt Mira Halsberghe dit  miniverhaal op boeiende en visueel gelaagde wijze.

 

© Goodbye Soal (Paola Cubillos, 2022)
© GOODBYE SOAL (PAOLOA CUBILLOS) 

 

“De airfryer is gestolen!” Deze uitroep door de baas van een dierentuin lijkt overdreven dramatisch,  maar in Vlinderman van Jeroen Zeegers is het een gepaste climax van de zeer aanwezige familiefilm-humor. In dit kindvriendelijke universum ontpoppen weinig vlinders, maar des te meer kleine incidenten die  grinnikend vrolijk stemmen. Zeegers heeft finesse voor het genre, het is uitkijken naar meer.

Teresa is in haar appartement bezig met huishoudelijke taken die ze op een bewuste en nauwgezette manier uitvoert. Denk gerust aan Jeanne Dielman, maar dan met miniatuurfiguren. De rust lijkt in gevaar als het geluid van een waterlek de woonruimte  binnendringt. Paola Cubillos schept een verrassende wereld die op prachtige wijze is belicht waardoor ze haast natuurlijk lijkt. Bovendien wordt steevast gespeeld met een beperkte scherptediepte waardoor Goodbye Soal een mooie cinematische ruimtebeleving krijgt.

Ruby, Alia, Ritchy van Mika Baudoux brengt de dagelijkse sleur of juist de leegheid van de lockdownperiode onvervalst in beeld. Wat de meeste lockdownfilms indirect proberen te vertellen, doet Baudoux hier heel direct met drie jongeren in hun eigen habitat. De dood van hun vriend hangt de hele tijd als een extra, zuur gegeven in het hoofd. Het gevaar is wel dat door het ennui van de personages, de aandacht bij de kijker kan verslappen.

Spencer Bogaert speelt zichzelf in For Mouna, een ode aan zijn pingpongverleden. Zowat alle middelen worden ingezet om de herinnering daaraan tot leven te wekken: flashbacks, archiefbeelden, pingpongtafels in alle vormen en maten en een visueel effect hier en daar. Of die middelen of het onderwerp op zich iets bij de kijker kunnen losmaken, dat is een ander verhaal.
 

© Delicate Movements (Charlotte Vercruysse)
© DELICATE MOVEMENTS (CHARLOTTE VERCRUYSSE)


Aan de Belgische kust ontpoppen zich verschillende vignettes in Wanneer de zon schijnt onder te gaan van Joost van de Westen. Moeder en zoon, man en vrouw en andere personages zijn in de schemer op zoek naar dat extra sprankeltje betekenis of liefde. Elk van de personages kampt met een vergelijkbare stroefheid, de dialogen doen dat ook.

Ten slotte brengt Charlotte Vercruysse met Delicate Movements een vertederende ode aan haar grootmoeder waarin ze beiden hun meest authentieke zelf zijn. De harde realiteit van haar grootmoeders afasie ontwijkt de filmmaker niet. Het ellendige gebrek aan controle over taal en lichaam wordt mooi verweven met het rustgevende schouwspel van Vercruysses hobby als acrobate. Zelden zo intiem.

In de reeks Lichting bespreekt de redactie de afstudeerfilms aan de Vlaamse en Brusselse filmscholen. Het verslag heeft aandacht voor terugkerende tendensen, en dat wat positief opvalt.

De afstudeerwerken van Mara Peeters (A Repetition of Rats), Nicole Tegelaar (Poppy's Saturn), Charles Goethals (Palaver) en Rita Vaz (Fried Coup) werden in dit verslag niet besproken.